De Arbeids-markt
Arbeidsmigratie en de toekomst van werk in Nederland
De overheid wil dat werkgevers meer investeren in productiviteit door middel van technologie zoals AI en door het stimuleren van werknemers om meer uren te maken. Dit moet de afhankelijkheid van arbeidsmigranten verkleinen. Hoewel arbeidsmigranten een vast onderdeel van de arbeidsmarkt blijven, streeft het kabinet naar een selectiever migratiebeleid.
Belangrijke maatregelen zijn onder andere:
- Invoering van een vergunningstelsel voor uitzendbureaus (Wtta) om malafide praktijken tegen te gaan.
- Onderzoek naar sectorale beperkingen op het inhuren van arbeidskrachten, of het verplicht stellen van een minimumpercentage vaste medewerkers.
- Werkgevers verantwoordelijk maken voor overlast en kosten veroorzaakt door arbeidsmigranten zonder reguliere huisvesting.
Bovendien moeten bedrijven in de toekomst een vergunning aanvragen om arbeidsmigranten van buiten de EU aan te nemen, wat beter toezicht moet mogelijk maken en de lokale arbeidsmarkt moet beschermen. Kennismigranten vallen buiten deze regeling. Daarnaast wordt van werkgevers verwacht dat zij hun medewerkers ondersteunen bij het leren van de Nederlandse taal als zij langdurig in Nederland blijven.
De krapte op de arbeidsmarkt aanpakken
De vergrijzing zorgt voor een toenemende krapte op de arbeidsmarkt. Het kabinet waarschuwt dat zonder actie de economische groei in gevaar komt. Daarom wordt een brede arbeidsmarktagenda gelanceerd met vijf speerpunten:
- Verbetering van de arbeidskwaliteit: Eerlijke lonen, goede arbeidsomstandigheden en ontwikkelingskansen staan centraal. Dit bevordert innovatie en productiviteit.
- Versterking van de economie: Minder regeldruk en een efficiëntere inzet van personeel. Het kabinet wil het aantal ambtenaren verminderen, zodat meer mensen beschikbaar komen voor sectoren met tekorten.
- Productiviteitsgroei: Door AI-toepassingen in verschillende sectoren te stimuleren, wil de overheid de productiviteit verhogen. Nederland wil tegen 2030 3% van het BBP investeren in R&D.
- Grotere arbeidsmarktparticipatie: Het benutten van verborgen arbeidspotentieel en het verminderen van ziekteverzuim. Daarnaast worden ouderen gestimuleerd om langer door te werken en wordt extra werken financieel aantrekkelijker gemaakt.
- Betere match tussen werkzoekenden en werkgevers: In elke regio komt een werkcentrum dat publieke en private diensten rond werk en scholing bundelt.
Oplossingen voor zorg en onderwijs
In de zorg wordt AI ingezet om taken zoals het samenvatten van patiëntendossiers te automatiseren en mantelzorgers meer te betrekken. Flexibele inzet van zorgpersoneel wordt regionaal gestimuleerd. In het onderwijs wordt gewerkt aan een wet voor strategisch personeelsbeleid, waarmee scholen beter hun personeelsbeleid kunnen afstemmen op de toekomst.
Betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt
Het kabinet wil een pact sluiten met onderwijsinstellingen, studenten en werkgevers om mbo-studenten op te leiden voor sectoren met personeelstekorten. Hierbij is speciale aandacht voor vrouwen in de techniek en jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Leven lang ontwikkelen (LLO)
Het kabinet stimuleert levenslang leren en wil inzichtelijk maken hoe werkervaringen kunnen worden omgezet in diploma's en certificaten. De precieze invulling van deze plannen wordt nog verder uitgewerkt.
Fiscale en HR-gerelateerde veranderingen
- Expats behouden fiscaal voordeel: Het belastingvoordeel voor expats wordt gehandhaafd, waardoor zij vijf jaar lang geen belasting betalen over de eerste 30% van hun inkomen.
- Derde belastingschijf: Er wordt een derde belastingschijf geïntroduceerd, waardoor lage inkomens minder belasting betalen en de koopkracht van deze groepen wordt vergroot.
Overige wijzigingen
- Compensatie transitievergoeding: Vanaf 2026 kunnen alleen kleine werkgevers (minder dan 25 werknemers) nog compensatie aanvragen voor de transitievergoeding bij langdurig zieke werknemers.
- Vast contract als norm: Het kabinet wil het vaste contract als standaard, met minder flexibele contracten. Nieuwe wetgeving moet werkzekerheid voor flexwerkers vergroten en helderheid bieden over de positie van zelfstandigen.
- Verlofregelingen vereenvoudigen: Zorgverlof en mantelzorgverlof worden samengevoegd, en flexibel werken wordt gestimuleerd om werk en mantelzorg te combineren.
- Re-integratie bij andere werkgevers: Voor kleine en middelgrote bedrijven wordt het makkelijker om zieke werknemers na een jaar te begeleiden naar een andere werkgever.
- Faillissementen afhandelen: De ‘Wet overgang van onderneming in faillissement’ moet ervoor zorgen dat faillissementen, vooral in het mkb, sneller en ordelijker worden afgewikkeld, met oog voor werknemers.
Analyse van de arbeidsmarkt
In onze Arbeidsmarktmonitor duiken we in de meest actuele recruitment- en arbeidsmarkttrends. Het aantal vacatures blijft gestaag stijgen, terwijl ook het aantal actief werkzoekenden toeneemt. Dit zorgt voor een lichte afname van de arbeidsmarktkrapte, maar de markt blijft in het voordeel van de werknemer.
Werk vinden én behouden is nog steeds relatief eenvoudig, wat resulteert in veel beweging en carrièretransities. Steeds meer mensen pakken de kans om actief deel te nemen aan de arbeidsmarkt.
We bespreken daarnaast een nieuw rapport van McKinsey, dat waarschuwt voor een toekomst waarin er mogelijk 4 vacatures per werkzoekende zijn tegen 2030. Misschien klinkt dit vergezocht, maar het rapport biedt cruciale inzichten in hoe we onze arbeidsmarkt kunnen voorbereiden op de uitdagingen van morgen.
